Tại sao không ai tin đội bóng của Luciano Spalletti sẽ vô địch Euro 2024?
Ý là đương kim vô địch yếu nhất kể từ Hy Lạp?
Ba năm sau chiến thắng đầy cảm xúc tại Wembley, Azzurri bước vào Euro 2024 trong tình trạng hỗn loạn chưa từng có. Không có nhiều người tin tưởng thầy trò Luciano Spalletti có thể làm nên chuyện tại giải đấu năm nay.
Spalletti thừa nhận đội bóng của ông chưa đạt đến cùng đẳng cấp với các đối thủ nặng ký như Anh, Pháp, Đức, Croatia, Tây Ban Nha hay Bồ Đào Nha. Tuy nhiên, ông vẫn tin tưởng vào tinh thần chiến đấu và sự đoàn kết của các học trò. Spalletti ví von rằng đội hình của ông không có “kẻ ngốc”, chỉ có những cầu thủ sẵn sàng từ bỏ PlayStation để cống hiến hết mình cho màu áo thiên thanh.
Luciano Spalletti không quên nhắc lại kỳ tích của Mancini và các học trò tại Euro 2021:
“Azzurri dưới thời [Roberto] Mancini vào năm 2021 cũng không phải là đội mạnh nhất nhưng cuối cùng vẫn lên ngôi vô địch.”
Tuy nhiên, khác với thời Mancini, đội tuyển Ý hiện tại đang chìm trong khủng hoảng sau ba năm đầy biến động. Đội quân thiên thanh đến với kỳ Euro thứ hai liên tiếp mà không vượt qua được vòng loại World Cup trước đó. Giấc mơ bảo vệ ngôi vương dường như quá xa vời, nỗi lo bị loại ngay từ vòng bảng đang hiện hữu rõ ràng hơn bao giờ hết.
Lần gần nhất người ta chứng kiến một nhà vô địch châu Âu bước vào giải đấu với phong độ tệ hại như vậy là Hy Lạp năm 2008…
Đội hình tuyển Ý Euro 2024
Từ đỉnh cao Euro đến vực sâu World Cup: Bóng đá Ý chao đảo
Sau cú sốc không thể tham dự World Cup lần đầu tiên kể từ năm 1958, đội tuyển Ý đã hồi sinh mạnh mẽ dưới thời HLV Roberto Mancini, đỉnh điểm là chiến thắng lịch sử trước Anh trong trận chung kết Euro 2020. Chiến thắng của Azzurri không thể phủ nhận là một bất ngờ nhưng cũng là một cuộc cách mạng về lối chơi, khi đội bóng đã phá vỡ mọi khuôn mẫu với lối tấn công đầy biến hóa.
Tuy nhiên, đây không phải câu chuyện cổ tích về một chú ‘ngựa ô’. Rõ ràng từ trước khi Euro 2020 diễn ra, Mancini đã xây dựng một tập thể đặc biệt. Ông củng cố tinh thần đồng đội mạnh mẽ trong nội bộ Azzurri, đừng quên rằng đội bóng Italy đã bất bại 27 trận liên tiếp trước khi bước vào giải đấu.
Tuyển Ý tiếp tục phá kỷ lục thế giới về số trận bất bại liên tiếp và được coi là một trong những ứng cử viên hàng đầu cho chức vô địch World Cup 2022. Tuy nhiên, Azzurri thậm chí không thể đến Qatar. Sau hai lần Jorginho đá hỏng phạt đền, Ý đành ngậm ngùi đánh mất chiến thắng trước Thụy Sĩ, bị Bắc Macedonia loại đầy cay đắng ở vòng play-off.
Dù vậy, quyết định từ chức của Mancini vào mùa hè năm 2023 vẫn khiến cả đất nước Ý bàng hoàng.
Cú sốc lớn: Mancini rời vị trí HLV tuyển Ý
Bóng đen từ việc Mancini từ chức vẫn còn lảng vảng trên bầu trời bóng đá Ý. Ngày 13/8/2023, quyết định đột ngột rời ghế HLV trưởng của Roberto Mancini, chỉ 9 ngày sau khi được Liên đoàn bóng đá Ý (FIGC) trao quyền quản lý các đội U20 và U21, đã gây chấn động cả nền bóng đá.
Renzo Ulivieri, chủ tịch Hiệp hội HLV Ý, nói với LaPresse:
“Không ai ngờ đến điều này.”
Mancini, sau khi tiếp quản chiếc ghế HLV trưởng đội tuyển Ả Rập Xê Út, đã thẳng thừng chỉ trích chủ tịch FIGC, Gabriele Gravina, cho rằng ông đã không ủng hộ và tạo điều kiện cho mình.
Mancini cáo buộc:
“Ông ấy có thể giữ tôi lại nếu muốn. Trong suốt một năm qua, ông ấy lúc nào cũng muốn thay đổi đội ngũ của tôi. Tôi đã giải thích rằng trong những tháng này, tôi cần sự hỗ trợ và yên tĩnh, nhưng ông ấy đã không làm điều đó và vì vậy tôi quyết định từ chức.”
Quyết định đột ngột của Mancini đã đẩy bóng đá Ý vào tình thế khó khăn, nhất là khi vòng loại Euro 2024 chuẩn bị bắt đầu. May mắn thay, Spalletti đã đồng ý từ bỏ kỳ nghỉ, sẵn sàng trở lại sau chức vô địch Scudetto lịch sử mùa trước.
Theo đó, FIGC không thể tìm được người thay thế nào có năng lực hơn Spalletti để kế nhiệm Mancini. Spalletti nhanh chóng chứng tỏ giá trị của mình bằng cách đưa Ý vào vị trí thứ hai trong bảng đấu vòng loại. Azzurri bằng điểm với Ukraine nhưng đi tiếp nhờ thành tích đối đầu tốt hơn – và một quả phạt đền gây tranh cãi trong trận hòa cuối cùng với đội bóng của Sergiy Rebrov tại Leverkusen.
Tuy nhiên, Spalletti đang phải đối mặt với nhiều khó khăn trong việc xây dựng một “đội bóng đặc biệt” cho Euro, không chỉ vì thời gian chuẩn bị ngắn ngủi mà còn vì thiếu hụt những nhân tố chất lượng. Liệu Spalletti có thể vượt qua những thử thách này và đưa Azzurri đến vinh quang?
Hàng phòng ngự kỳ cựu không còn
Tuyển Ý tại Euro 2020 từng được ca ngợi với lối chơi tiếp cận mạo hiểm, phát huy tối đa tài năng của Federico Chiesa, nhưng chiến thắng của họ vẫn dựa trên nền tảng phòng ngự xuất sắc. Leonardo Spinazzola là một sự bùng nổ ở hành lang trái, gây ra vô vàn khó khăn cho đối thủ cho đến khi dính chấn thương trước Bỉ ở tứ kết.
Thiếu vắng ngòi nổ Spinazzola, đội quân thiên thanh càng phải dựa dẫm vào cặp đôi Giorgio Chiellini và Leonardo Bonucci, cả hai đều thi đấu xuất sắc trước Tây Ban Nha và Anh. Việc Gigi Donnarumma được vinh danh Cầu thủ xuất sắc nhất giải đấu đã nói lên tầm quan trọng của anh với đội tuyển.
Tiếc thay, Chiellini và Bonucci (hai thành viên còn lại của bộ ba ‘BBC’ huyền thoại) đã giải nghệ, tước đi của Spalletti một lượng lớn chất lượng và kinh nghiệm. Tệ hơn nữa, sự vắng mặt của họ còn trầm trọng hơn bởi hàng loạt chấn thương ở hàng phòng ngự.
Vấn nạn chấn thương tàn phá ‘lá chắn thép’ Italia
Là quốc gia sản sinh ra vô vàn hậu vệ đẳng cấp thế giới, không có gì ngạc nhiên khi trước thềm Euro, hàng phòng ngự của Ý luôn được đánh giá rất cao. Tuy nhiên, tình thế hiện tại đã hoàn toàn thay đổi khi hai trụ cột Francesco Acerbi và Giorgio Scalvini đều đồng loạt rút lui khỏi đội hình vì chấn thương.
Trong khi Scalvini được xem là một trong những tài năng trẻ đầy hứa hẹn của bóng đá Ý, thì sự vắng mặt của Acerbi mới thực sự để lại khoảng trống lớn. Ngôi sao của Inter Milan, người đã góp công lớn trong việc ‘bắt chết’ Erling Haaland ở trận chung kết Champions League năm ngoái, gần như chắc chắn sẽ đá chính bên cạnh người đồng đội Alessandro Bastoni, bất kể sơ đồ chiến thuật của HLV Spalletti là 3 hay 4 hậu vệ.
Tình hình trở nên tồi tệ hơn khi hậu vệ cánh Destiny Udogie của Tottenham cũng không thể góp mặt. Điều này đồng nghĩa với việc Spalletti không còn nhiều lựa chọn cho vị trí này ngoài Federico Dimarco, nhất là khi Leonardo Spinazzola đang thi đấu dưới phong độ kể từ Euro 2020.
Vấn nạn chấn thương của tuyển Ý không chỉ nằm ở hàng phòng ngự. Marco Verratti, tiền vệ xuất sắc một thời, đã gần như giải nghệ tại Qatar. Nicolo Barella vẫn chưa hoàn toàn bình phục sau chấn thương cơ. Đáng lo ngại là Federico Chiesa không còn là chính mình so với 3 năm trước trên sân Wembley. Thi đấu dưới sự dẫn dắt của Massimiliano Allegri ở Juventus, cùng với loạt chấn thương dai dẳng, đã bào mòn tài năng của tiền vệ cánh này.
Sự sa sút của Chiesa – điều mà Spalletti hy vọng chỉ là tạm thời – là một vấn đề nan giải, đặc biệt khi cả Domenico Berardi và Nicolo Zaniolo đều vắng mặt vì chấn thương. Hàng công của Azzurri một lần nữa lại rơi vào tình trạng thiếu hụt nhân sự trầm trọng.
Bài toán nan giải của Azzurri và niềm hy vọng mang tên Scamacca
Spalletti từng loại Scamacca khỏi các trận đấu quốc tế vào tháng Ba, nhưng giờ đây, chân sút Atalanta lại trở thành niềm hy vọng trên hàng công Azzurri tại Euro, phơi bày thực trạng khan hiếm tiền đạo đẳng cấp của bóng đá Ý.
Thời kỳ hoàng kim với dàn sao Vieri, Del Piero, Baggio đã lùi xa vào dĩ vãng. Ngay cả một Ciro Immobile, dù sa sút ở Euro 2020 nhưng vẫn là cây săn bàn hàng đầu Serie A, giờ cũng không còn. Vì vậy, những lựa chọn còn lại cho vị trí trung phong của Spalletti chỉ là Mateo Retegui và Giacomo Raspadori, hai cái tên chỉ ghi được tổng cộng 12 bàn thắng ở Serie A mùa này.
Chính bởi thế, Spalletti đang cầu nguyện cho Scamacca duy trì phong độ, hoặc một ai đó sẽ bất ngờ tỏa sáng như “Toto” Schillaci năm nào, nếu không muốn Ý bị loại ngay từ vòng bảng, khi mà đối thủ của họ là Tây Ban Nha và Croatia.
Quá nhiều thử thách để vượt qua?
Italia nổi tiếng với khả năng lội ngược dòng ngoạn mục trong lịch sử. Họ thường bộc lộ sức mạnh lớn nhất khi đối mặt với nghịch cảnh. Điển hình như Paolo Rossi, trở lại sau án phạt hai năm vì cá độ, đã đưa Azzurri lên ngôi vô địch World Cup 1982. Hay đội hình năm 2006 đã chiến thắng trong bối cảnh đầy tai tiếng của Calciopoli.
Nhưng lần này, liệu có quá nhiều trở ngại để vượt qua?
Vụ bê bối cá cược gần đây đã khiến Nicolo Fagioli và Sandro Tonali bị treo giò, đặt ra thách thức lớn cho HLV Spalletti. Ông chỉ trích gay gắt việc cơ quan chức năng thẩm vấn các cầu thủ ngay tại trại huấn luyện, gây ảnh hưởng tâm lý tiêu cực.
Ông nói:
“Tôi không hiểu tại sao họ (các nhà chức trách) lại quyết định đến phỏng vấn các cầu thủ trong trại huấn luyện chứ không phải ở nhà, trong một thời điểm riêng tư và ít gây chấn động hơn cho họ. Đó chắc chắn là thời điểm khó khăn nhất của chúng tôi, nhưng nó đã tạo ra một phản ứng quan trọng từ cả đội. Điều này đã giúp các cầu thủ liên quan nhận ra sai lầm của mình và những rủi ro mà họ đối mặt, sau đó quay lại đúng hướng.”
Mặc dù Fagioli đã được triệu tập trở lại sau án phạt, sự vắng mặt của Tonali vẫn là tổn thất đáng kể cho tuyến giữa của Ý. Spalletti được mệnh danh là “thiên tài chiến thuật”, đã từng làm nên nhiều điều kỳ diệu tại Napoli.
Nhưng ngay cả Ancelotti, HLV của Real Madrid, cũng thừa nhận rằng:
“Ý cần thêm thời gian. Tôi không thấy cầu thủ nổi bật nào, ngoại trừ Donnarumma trong khung gỗ.”
Phải chăng giải đấu này đến quá sớm với Spalletti? Liệu người Ý có thể bảo vệ thành công chức vô địch? Tất cả đều là những dấu hỏi lớn. Tuy không có “kẻ ngốc” nào trong đội hình, nhưng sự thiếu vắng những tài năng thực sự có thể khiến giấc mơ bảo vệ ngôi vương trở nên quá xa vời.
